İZMİR MENDERES DEVLET HASTANESİ
1-31 Ocak Serviks Kanseri Farkındalık Ayı
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri
Rahim ağzı kanseri (serviks kanseri), rahmin alt kısmında yer alan ve serviks olarak adlandırılan bölgedeki hücre tabakasının anormal hücrelere dönüşmesi sonucu gelişen bir kanser türüdür. Dünya genelinde kadınlarda en sık görülen beş kanser türünden biridir. Erken tanı ve tarama yöntemleriyle büyük ölçüde önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına rağmen, özellikle gelişmekte olan ülkelerde genç ve sosyoekonomik açıdan dezavantajlı kadınları etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir.
Rahim ağzı kanserinin neredeyse tamamı, İnsan Papilloma Virüsü'nün (HPV) bazı yüksek riskli tipleriyle ilişkilidir. Ancak HPV enfeksiyonu geçirmek, her bireyin kanser geliştireceği anlamına gelmez. HPV, 200’den fazla virüs tipinden oluşan bir grup olup, çoğu insanda belirti vermez ve vücut enfeksiyonu %90 oranında kendiliğinden yener. Ancak bazı yüksek riskli HPV türleri kalıcı enfeksiyona yol açarak genital siğillere veya rahim ağzı kanserine neden olabilir.
Ülkemiz, ulusal düzeyde Serviks Kanseri Tarama Programı yürüten nadir ülkelerden biridir. 2014’e kadar PAP-Smear testi kullanılırken, Ağustos 2014’ten itibaren daha hassas olan HPV-DNA testine geçilmiştir
Ocak Ayı, Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı olarak kabul edilmiştir ve dünya genelinde bu hastalığa dikkat çekmek amacıyla farkındalık etkinlikleri düzenlenmektedir. Ülkemizde de bu etkinlikler tüm illerde gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, tarama programlarımız tanıtılarak halkımızın bilinçlendirilmesi hedeflenmektedir
Risk Faktörleri nelerdir?
- 30 yaş ve üzeri olmak, tedavi edilmemiş HPV ve/veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar,
- Birden fazla doğum yapmak ve ilk doğumu erken yaşta gerçekleştirmek,
- 16 yaş öncesi aktif cinsel yaşama başlamak,
- Birden fazla cinsel partnerle ilişkide bulunmak,
- Sigara içmek,
- Düşük sosyoekonomik düzeye sahip olmak,
- Bağışıklık sistemi zayıflamış olmak (HIV gibi).
Erken Teşhis ve Tarama için ne yapılmalı?
Günümüzde serviks kanserini önlemeye veya erken teşhisini sağlamaya yardımcı olmak için iki ana tarama testi yaygın olarak kullanılmaktadır:
- HPV testi: Servikste hücresel değişikliklere yol açabilecek virüsün, serviks hücrelerinde tespitine dayanır.
- Pap Smear testi: Tedavi edilmezse serviks kanserine dönüşebilecek kanser öncülü hücre değişikliklerini arar.
Her iki test de basit, ağrısız ve etkili işlemlerdir. Dünya Sağlık Örgütü, serviks kanserini "önlenebilen bir ölüm nedeni" olarak tanımlamaktadır. Ülkemizde, 30-65 yaş arasındaki kadınlara 5 yılda bir ücretsiz HPV-DNA testi ile tarama yapılmaktadır.
Peki Tarama Testlerini Nerelerde Yaptırabiliriz?
Toplum Sağlığı Merkezlerinin bağlı birimi olarak faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) , Sağlıklı Hayat Merkezlerinde (SHM), Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) ÜCRETSİZ olarak yapılmaktadır.
Tedavi seçenekleri nelerdir?
Erken evrede tespit edilen serviks kanseri, ek bir tedaviye ihtiyaç duymadan cerrahi olarak çıkarılabilir. Ancak hastalık ileri safhalara ulaşmışsa, kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi seçenekleri uygulanır. Hangi tedavinin uygulanacağı, hastalığın evresine göre belirlenir.
Nasıl korunabiliriz?
· HPV’nin kanser yapma potansiyeline sahip en yaygın tiplerine karşı koruyuculuk sağlayan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü, serviks kanserini önlemek amacıyla 9-14 yaş arasındaki kız ve erkek çocuklarına aşı yapılmasını önermektedir.
· Ayrıca 30 yaşından itibaren düzenli olarak tarama testlerini yaptırmak,
· Güvenli cinsel ilişki konusunda danışmanlık almak,
· Erkeklerin sünnet olması,
· Sigara kullanmamak.
Korunma İçin Öneriler
- Doktor kontrollerinizi düzenli olarak yaptırın.
- Tarama testlerinizi aksatmadan yaptırın.
- Tütün ve tütün ürünlerinden uzak durun.
- Obeziteye karşı önlem alarak sağlıklı bir kiloda kalın.
- Dengeli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterin.
- Bağışıklık sisteminizi güçlendirin.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı tedbirli olun.
“BİLGİLENİN, BİLGİLENDİRİN, DOĞRU BİLGİYE ULAŞIN”
Op. Dr. Gizem Naz KAHRAMAN KIRAN